Giới thiệu chung quá trình hình thành dự án:
-Từ tháng 3/2006, C&D đã triển khai dự án Phát triển cộng đồng tại huyện Đông Anh, Hà nội. Cụ thể là triển khai tại 2 xã Kim Chung và xa Xuân Nộn, thuộc huyện Đông Anh.
- Lí do chọn Đông Anh: tại Việt nam, đã từ rất lâu và đặc biệt trong 10 năm gần đây, cùng với sự phát triển của kinh tế thị trường, vấn đề nghèo thành thị luôn được Nhà nước, các tổ chức Phi chính phủ và các nhà tài trợ quan tâm và tìm các hướng và biện pháp can thiệp. Tuy nhiên cho đến nay, các can thiệp và các chương trình chỉ dừng ở mức rất hạn chế và đây đang là vấn đề bức xúc tại Việt nam.
- Đông Anh là huyện ngoại thành của Hà nội và là địa điểm đặc thù, nơi hội tụ các vấn đề nghèo của thành thị như: số lượng dân nhập cư rất lớn và công nhân nhập cư chiếm hơn ½ tổng số thành phần nhập cư tại Đông Anh; Vì là vùng ngoại thành, nên đây là địa điểm phát triển của các khu công nghiệp lớn, do vậy đất nông nghiệp được chuyển sang mục đích sử dụng cho công nghiệp và người dân tại đây gánh chịu hậu quả của việc mất đất và phải đối mặt với việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế; do là vùng cách xa trung tâm Hà nội vài chục km, nên dân trí tại Đông Anh còn rất hạn chế và không khác nhiều so với các vùng nông thôn khác tại Việt nam; Vì vậy Đông Anh là địa điểm lí tưởng cho chương trình can thiệp Phát triển cộng đồng giảm nghèo đô thị.
· Giới thiệu về vùng dự án:
- Huyện Đông Anh: Đông Anh là một huyện ngoại thành của Hà Nội, diện tích đất tự nhiên là 18.230ha, trong đó đất nông nghiệp là 9921 ha, đất canh tác là 7622.24ha đất công nghiệp và đô thị là 686.76ha. Dân số toàn Huyện là 283.297 người, trong đó, vùng nông nghiệp là 255.228 người (chiếm 90.1%), dân số khu công nghiệp và đô thị là 28.069 người (chiếm 9.9%). Tổng số lao động từ 18t đến 55 tuổi khoảng 170.000 người (chiếm 60% dân số), nữ thanh niên từ 18t-35 tuổi khoảng 41.000người. Số lao động có việc làm nhưng thu nhập thấp, không ổn định khoảng 47.600người (trong đó nữ thành niên khoảng 25.700 người). Số lao động không có việc làm khoảng 14.700 người (trong đó nữ thanh niên 7.800 người). Toàn huyện có 23 xã và 1 thị trấn, địa bàn huyện có 2 khu công nghiệp tập trung như: Khu công nghiệp Bắc Thăng Long và khu công nghiệp Đông Anh.
- Xã Kim Chung: là xã nằm phía Tây huyện Đông Anh, diện tích đất tự nhiên là 671.5ha, trong đó diện tích đất sản xuất nông nghiệp là 326.6ha, xã nằm cạnh khu công nghiệp Bắc Thăng Long, bao gồm 3 thôn làng với tổng số 9.105 người và số lượng người nhập cư cho đến nay khoảng 17.000 người (trong đó mới có khoảng 13.000 người đã đăng ký tạm trú, còn lại khoảng 4.000 người chưa đăng ký tạm trú tại địa phương).
- Xã Xuân Nộn là một xã nghèo nhất thuộc huyện Đông Anh, cách trung tâm Hà Nội khoảng 50km, phía Tây giáp xã Nguyên Khê, phía Đông giáp xã Thuỵ Lâm và phía Bắc giáp huyện Sóc Sơn. Diện tích đất tự nhiên là 1075ha, với số dân là 12.100 người được phân bổ tại 6 thôn làng và 1 khu chợ Kim.
· Các vấn đề:
- Nghèo đói: Nghề nghiệp chủ yếu của người dân tại 2 xã vùng dự án là nông nghiệp, đặc biệt là xã Xuân Nộn chiếm tới 95%, còn lại 5% là làm dịch vụ, buôn bán nhỏ, nghề phụ (chủ yếu là làm bún và đậu phụ cung cấp cho người dân tại thôn, xóm nơi họ sinh sống), với quy mô nhỏ lẻ hộ gia đình – Xã Xuân Nộn là xã nghèo nhất của Huyện Đông Anh, cũng là vùng nghèo điển hình của đô thị Hà Nội.
- Nghèo đói ở vùng này cả về vật chất và tinh thần, người dân (đặc biệt là phụ nữ) ở đây thiếu các dịch vụ tiếp cận thông tin, kiến thức xã hội, ít có cơ hội được giao lưu ra khu vực bên ngoài, do vậy, nhận thức xã hội còn hạn chế về nhiều mặt. Hơn nữa, xuất phát từ tư tưởng phong kiến lạc hậu trọng nam khinh nữ của người dân, hiện tượng sinh con thứ 3,4 còn nhiều – Đây cũng là thiệt thòi lớn cho người phụ nữ, vấn đề bất bình đẳng giới và trẻ em phải đi làm sớm so với tuổi lao động còn tồn tại nhiều.
- Công nhân và người nhập cư: Ở xã Kim Chung có khu công nghiệp Bắc Thăng Long, cũng là nơi tập trung số lượng lớn người nhập cư (ước tính khoảng 17.000 người, trong khi đó tổng số dân của xã khoảng 9.105 người). Số lượng người nhập cư này chủ yếu là nữ, đã phát sinh nhiều vấn đề xã hội như: sinh hoạt tình dục bừa bãi, mang thai ngoài ý muốn, nạo hút thai, mại dâm, tiêm chích ma túy ...Mặt khác, người nhập cư mang theo lối sống, văn hóa từ nhiều nơi, điều này đã và đang ảnh hưởng lớn đến văn hóa của người dân bản địa. Số lượng người nhập cư lớn gần gấp 2 lần so với số dân cư của xã, hiện tại chính quyền và người dân của xã Kim Chung đang gặp mọi vấn đề bức xúc, nỗi lo hàng ngày hàng giờ như: không quản lý hết được, thiếu các dịch vụ công, các tệ nạn xã hội ngày càng gia tăng một cách chóng mặt.
- Ngoài ra, chưa kể đến tình trạng vi phạm quyền lợi hợp pháp từ giới chủ sử dụng lao động đối với người lao động tại các khu công nghiệp này, đây cũng là hiện tượng phổ biến cần được can thiệp.
- Phụ nữ nghèo và cơ chế chuyển đổi kinh tế: Nghề nghiệp chủ yếu của người dân trong vùng dự án là nông nghiệp, hiện nay, xã Kim Chung đang trong quá trình đô thị hóa, do vậy, đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, người dân mất đất sản xuất nông nghiệp, tuy nhiên, nhà nước cũng đền bù một khoản tiền nhỏ, do chưa có kiến thức để chuyển đổi cơ cấu kinh tế cây trồng vật nuôi sang dịch vụ, kinh doanh, buôn bán nhỏ và quản lý chi tiêu, cho nên đến nay nhiều người đã lâm vào tình trạng thất nghiệp, tệ nạn xã hội (nghiện hút ma túy, mại dâm ...) ngày càng gia tăng chóng mặt.
- Bạo hành trong gia đình: Từ việc thiếu kiến thức, thông tin, nhận thức hạn chế về nhiêu mặt, đặc biệt là do hủ tục gia trưởng phong kiến đã làm gia tăng hiện tượng, hành vi bạo hành gia đình ở địa phương.
- Sự tham gia của người dân vào các công tác Quản trị tại địa phương: người dân chưa được tham gia trực tiếp vào hoạt động này.
- Trẻ em và nhận thức: Hiện tượng trẻ em phải lao động trước tuổi, hoặc lao động quá sức còn tồn tại, nhận biết của trẻ em chậm và rụt rè hơn nhiều so với trẻ em ở nội thành vì ít có cơ hội được tiếp cận thông tin, giao lưu sinh hoạt ngoại khoá. Ngoài ra, vẫn còn tồn tại một vài trường hợp trẻ em sinh ra chưa được làm đăng ký khai sinh (do bố mẹ nghèo mải đi làm ăn, kiếm sống không có thời gian quan tâm đến cho con cái).
· Các can thiệp, chương trình chính: nhóm mục tiêu, đối tác, chương trình
Nhóm mục tiêu
Mục tiêu tổng quan của dự án là Nâng cao năng lực và nhận thức cho phụ nữ nghèo, phụ nữ lao động nhập cư, trẻ em nghèo và có hoàn cảnh đặc biệt, cán bộ chính quyền và các ban ngành đoàn thể của 2 xã Kim Chung và Xuân Nộn về các vấn đề quyền: phụ nữ, trẻ em, quản trị nhà nước, người nhập cư, pháp luật, chuyển đổi cơ cấu kinh tế…Dự án tập trung vào việc nâng cao nhận thức của người dân nghèo, cận nghèo tại cộng đồng, các tổ chức xã hội và các cơ quan, tổ chức có liên quan tới việc thực hiện các hoạt động trên. Dự án gồm 3 mục tiêu chính:
nguồn: http://www.cndvietnam.org.vn/?villa=doitac_detail&id=57